‘Onhandelbare’ kinderen worden niet zo geboren, ze worden zo gevormd. Een kind is niet onhandelbaar, maar wordt ervaren als onhandelbaar.
Als je een ‘onhandelbaar’ kind hebt, is de eerste vraag die je jezelf kunt stellen: Wat noem ik onhandelbaar? Welke gedragingen vallen hieronder en waarom?
Een kind dat onhandelbaar gedrag vertoont, zit vol met onmacht en frustraties die er op een heel vervelende en ongewenste manier uitkomen en doet dit niet om jou opzettelijk te pesten.
Uiten
Een kind kan onhandelbaar gedrag vertonen als het zich niet (meer) op een andere manier kan, wil of durft te uiten. De oorzaak is vaak dat het kind zich (op een andere manier) niet gehoord voelt. Of er wordt niet op de juiste manier omgegaan met wat het kind duidelijk probeert te maken.
Een kind dat onhandelbaar gedrag vertoont, zit vol met onmacht en frustraties die er op een heel vervelende en ongewenste manier uitkomen en doet dit niet om om jou opzettelijk te pesten. Wel kan het zo zijn dat het jou iets duidelijk wilt maken. Het kan onderhuidse/opgekropte emoties van jou oppikken die het onbewust naar buiten probeert te krijgen. Het is belangrijk dat je onderzoekt wat er in het kind omgaat en dat jij (weer) ruimte gaat creëren waarin het kind zich op andere manieren durft te uiten. Deels door je eigen troep op te ruimen en deels door te leren luisteren.
Luisteren
Vaak denken we te weten waar het gedrag vandaan komt, maar slaan we de plank toch helemaal mis. Het is echt van belang om (opnieuw) te luisteren! Naar wat het kind letterlijk vertelt, maar vooral ook naar de non-verbale communicatie, omdat praten vaak al een gepasseerd station kan zijn voor een kind dat zich al te lang niet gehoord voelt.
Een onhandelbaar kind krijgt vaak op z’n donder, maar dit werkt voornamelijk averechts en alleen op korte termijn. Er wordt bij straffen namelijk wederom niet geluisterd, maar afgewezen. Met liefde en geduld, oftewel aandacht, bereik je meer dan met straf geven. Straf geven is voor het kind een afwijzing, het voelt als: Ze houden niet van mij, ze begrijpen mij niet, ze luisteren niet naar mij. Hierdoor wordt het kind vaak nog dwarser, omdat het voelt alsof vertellen wat er aan de hand is toch geen enkele zin heeft. Er is niemand die luistert.
Een onhandelbaar kind krijgt vaak op z’n donder, maar dit werkt voornamelijk averechts en alleen op korte termijn.
Aandacht
Aandacht voor het kind als persoon is belangrijk. Echte aandacht, met al je zintuigen. Luisteren naar wat het kind te vertellen heeft, lichamelijk contact door een knuffel of aai over de bol, toewijding door je te verdiepen in het kind en de belevingswereld. Geef het kind de ruimte om zichzelf te kunnen zijn door onvoorwaardelijk te luisteren en te reageren, zonder straf en zonder oordeel. Hierdoor verbreek je de cirkel van het niet-gehoord worden en voelen, en maak je ruimte voor het kind om zich op een andere manier te gaan uiten.
Zodra jij patronen doorbreekt door anders te reageren dan je tot nu toe hebt gedaan, zul je vrij snel merken dat het kind ook anders gaat reageren. Kinderen zijn doorgaans heel flexibel en kunnen best snel meegaan in nieuwe situaties. Het hoeft dus helemaal geen meerjarenplan te zijn, grote kans dat je in een week of wat al een heleboel verschil zult merken.
Zodra jij patronen doorbreekt door anders te reageren dan je tot nu toe hebt gedaan, zul je vrij snel merken dat het kind ook anders gaat reageren.
Het goede voorbeeld
Je zult zelf mogelijk ook een ander voorbeeld moeten gaan geven. Wees geduldig en oprecht naar het kind toe, de eigenschappen die je ook terug zou willen zien in je kind. Geef het kind een kijkje in jouw belevingswereld. Vertel wat er in jou omgaat, welke emoties en gevoelens jij ervaart op bepaalde momenten, waarom je bepaalde dingen vindt, zegt en doet. En reik eventueel ook andere manieren aan om te uiten: tekenen, muziek, lichamelijke oefening, meditatie, dans, etc etc. Omdat praten niet altijd zomaar meteen zal lukken.
Houd ook rekening met omgevingsfactoren. Let op gezonde voeding; sommige voedingsstoffen kunnen je denken en handelen vertroebelen. Soms is het niet per se onwil van het kind, maar heeft het gedrag mede te maken met bepaalde voeding. Zorg voor een veilige en rustige omgeving waar het kind zich veilig voelt met zo min mogelijk stress. Een rustige plek om te slapen en om jezelf terug te kunnen trekken.
Wees geduldig en oprecht naar het kind toe, de eigenschappen die je ook terug zou willen zien in je kind.
Verbinding
Doorbreek patronen en vind van daaruit andere mogelijkheden waarin iedereen volwaardig en onvoorwaardelijk met elkaar kan omgaan. Iedereen voelt zich op die manier in z’n waarde gelaten en heeft ruimte om zich te durven uiten op een voor iedereen prettige manier. Maak (weer) verbinding met elkaar en communiceer het liefst met gelijkwaardigheid.