De geboorte is bepalend in een veilige hechting en afscheid nemen. Je draagt je kindje, als het goed is, 9 maanden in je buik. Het is er veilig, warm en fijn geweest. De verbinding heb je hopelijk kunnen voelen.
Dan komt het eerste moment van loslaten, de geboorte. En pas langere tijd daarna, op een moment dat het voor jullie past, een volgend moment van loslaten bij bijvoorbeeld een kinderdagverblijf, peuterspeelzaal, (gast)ouder of (kleuter)school. Wanneer de geboorte fijn is geweest, jouw kindje veilig gehecht is en jullie het tempo hebben kunnen volgen van je kindje omdat je als ouders sterk stond, je niet liet beïnvloeden door de omgeving en de maatschappij, dan zijn jullie hier vermoedelijk op een fijne en gezonde manier doorheen gekomen, of aan het gaan.
Geboren worden is het eerste moment dat je als babykind zelf een prestatie gaat leveren.
Maar wat nu als er complicaties waren tijdens de zwangerschap? Als de geboorte echt traumatisch is geweest en jullie als ouders zelf misschien wel van de roze wolk gevallen zijn en het ouderschap net wat te zwaar vinden? Dan wordt veilige hechting en loslaten een heel ander verhaal…
In dit artikel worden de effecten van een traumatische geboorte op het gedrag van je kind uitgelegd vanuit de Innerscore visie. Je kunt ook lezen wat jij daar aan kunt doen. De Innerscore visie gaat er van uit dat de geboorte bepalend is voor hoe je in het leven staat.
Het geboorteproces als blauwdruk voor het leven
Geboren worden is het eerste moment dat je als baby zelf een prestatie gaat leveren. Het is je eerste nieuwe stap, de eerste overgang van bekend en veilig naar nieuw en onbekend. En daarbij laat je dan ook voor het eerst je moeder los. Wanneer daar iets mis gaat, kun je deze eerste prestatie als traumatisch ervaren. Denk bijvoorbeeld aan te vroeg geboren worden, een spoedkeizersnede, lange geboorteprocessen, klem zitten in het geboortekanaal, navelstreng om de keel, tangverlossing, te snel geboren worden. Allemaal situaties waarbij paniek, angst en ademnood ontstaan. Dit is te groot voor zo’n klein baby’tje. En omdat dit zo groot is, neemt ons lichaam, zo klein als we zijn, een beslissing. Vanuit de Innerscore wordt dit het ‘oude besluit’ genoemd.
Bijvoorbeeld: ‘Ik laat nooit meer los’ of ‘ik vecht net zolang tot ik het kan’ of ‘ik stop ermee, ik kan dit niet aan’. Een kind voelt op dat moment maar één manier hoe hij om kan gaan met wat hij voelt en wat er gebeurt.
Het effect van de geboorte kun je in allerlei kleine dagelijkse momenten zoals naar school gaan tegenkomen.
Stel je eens voor. Een kindje zit warm en veilig in de buik. Het voelt dat het er aan toe is om geboren te worden, de weeën komen opgang en het gaat vrij voorspoedig. Tot de weeën ineens stoppen of het bekken niet groot genoeg blijkt te zijn, de navelstreng om te keel blijkt te zitten. Zo’n kindje zit vast en kan er zelf niet uitkomen. Dat is heel angstig, hij raakt in paniek. In het geval van een navelstreng om de keel wordt het kindje ook nog eens na elke wee teruggetrokken. Zo’n kindje voelt ook dat het er alleen voor staat, het is heel eenzaam zo’n gevecht. Zo’n oud besluit wordt, zo vroeg al, op een heel diep en onbewust niveau opgeslagen als een blauwdruk. Dit oude besluit herken je later als volwassene als je overlevingsstrategie. Het is je beschermingsmechanisme geworden dat toen helpend was, maar later in je huidige leven merk je dat je daar tegenaan loopt. Zo ook een klein kind dat daardoor vaak de wereld als onveilig ervaart en niet zo gemakkelijk durft te gaan ontdekken.
Het effect van de geboorte kun je in allerlei kleine dagelijkse momenten zoals naar school gaan en ook de grotere momenten zoals echt afscheid nemen, tegenkomen.
Het effect van een traumatische geboorte in het hier en nu
In elke taak waar een kind met een (niet geheelde) traumatische geboorte-ervaring vervolgens voor staat, elk moment waarbij hij zijn moeder moet loslaten en afscheid nemen, elk moment dat het iets nieuws aan moet gaan, komt hij de gevoelens van zijn geboorte ervaring tegen en dus ook zijn oude besluit. Hij wordt bang, voelt paniek en een kind dat paniek ervaart klampt zich vast aan zijn moeder, aan jou. Hij heeft je al een keer moeten loslaten en dat ging toen niet goed, niet nog een keer dus.
Elk moment dat het iets nieuws aan moet gaan, komt hij gevoelens van zijn geboorte ervaring tegen.
Het effect van de geboorte kun je dus in allerlei kleine maar ook grotere momenten tegenkomen. Je zult het bijvoorbeeld kunnen ervaren in het zelfstandig worden, het mee naar buiten gaan, aankleden en spelen. En dan is het soms lastig als ouders om daar goed op te reageren. Je hebt zelf ook vast al veel geprobeerd om je kindje te helpen op de momenten van paniek, of wanneer het boos wordt omdat het iets (niet) wil. Mogelijk heeft het gewerkt. Misschien ook niet, of alleen eventjes.
Als de gewone tips dus niet werken, wat dan wel?
Wanneer je eenmaal hebt leren kijken naar het gedrag van je kind vanuit zijn of haar geboorte, dan heb je al veel gewonnen. Er ontstaat compassie en dat maakt dat je jezelf minder boos of machteloos voelt, het geeft meer rust op het moment dat er zich weer een dergelijke situatie voordoet. Je weet dan hoe écht het is, wát hij voelt. Zo besefte eens een moeder in mijn praktijk dat haar zoontje écht angstig is en dat hij daar dus een goede reden voor heeft. ‘Ik zeg nooit meer dat hij zich niet zo moet aanstellen’, zei ze enigszins beschaamd. ‘Als hij anders zou kunnen, dan zou hij dat ongetwijfeld doen’, legde ik haar uit. En dat gold ook voor haar.
Wanneer je eenmaal hebt leren kijken naar het gedrag van je kind vanuit zijn of haar geboorte, dan heb je al veel gewonnen.
En zolang dus de angst in het lijf van je kind zit, zal hij het dus niet anders kunnen doen, zal hij steeds blijven doen wat hij doet. Het is van belang voor je kind, mocht je dit herkennen, dat de situatie zich niet nog verder herhaalt. De geboorte helen en je kind geven wat hij nodig heeft, zijn daarbij de belangrijke pijlers.
3 stappen die jij kunt zetten
Als eerste is het helen van de geboorte van belang. Hier lees je precies hoe je dat kunt doen.
Wanneer afscheid nemen moeilijk is, kijk dan op welke wijze je samen met de juf, leiding of oppasmoeder je kind de tijd kan gaan geven om afscheid te nemen. Zorg ervoor dat je pas weggaat wanneer je kindje er aan toe is. Dat is lastig omdat de huidige maatschappij hier heel anders over denkt, maar het laatste wat je wilt is dat je kindje van je afgeplukt wordt omdat het tijd is om in de kring te gaan zitten. Het zou mooi zijn wanneer je hier met de school over in gesprek kan en een vorm kan vinden die voor je kindje het beste is en toepasbaar binnen school.
Ik ben bij je, je hoeft dit niet alleen te doen.
Nieuwe dingen en het afscheid nemen beter of anders voorbereiden is van belang, daarbij is deze boodschap steeds belangrijk: ’ik ben bij je, je hoeft dit niet alleen te doen’. Wanneer je kindje te klein is om het te verwoorden, mag je ervan uit gaan dat hij jou nodig heeft tot het goed voelt. Wanneer je kind dus wel in staat is om zijn gevoelens te verwoorden, kun je je kind de vraag gaan stellen: ‘Wat heb je nodig om afscheid te kunnen nemen van mij, wat kan ik voor je doen, want je hoeft het deze keer niet alleen te doen, ik ben er voor je om jou te helpen.’ Dat geeft je kind als vanzelf meer vertrouwen en zo kan hij stapsgewijs gaan leren loslaten, op zijn eigen tijd en tempo. In het veilige bijzijn van zijn moeder. Lees er hier meer over.
Op momenten van paniek, verdriet of boosheid is het fijn voor je kind wanneer de emoties eruit kunnen, dat er erkenning, tijd en ruimte is voor wat hij voelt. Tranen zijn er om gehuild te worden en boosheid opkroppen gaat in de weg zitten. Waarschijnlijk doe jij dit als oermoeder al, maar het kan zo maar zijn dat deze emoties van jouw kind ook iets pijnlijks in jou zelf raken. Wees niet te streng voor jezelf, besef waar jij vandaan komt en van waaruit jij reageert.
We hopen dat bovenstaande je kan ondersteunen om (alsnog) een veilige hechting tot stand te brengen, mocht dat nodig zijn, zodat jouw kindje met herwonnen vertrouwen de wereld in durft te gaan. Van daaruit kan loslaten makkelijker worden en de wereld ontdekken weer een feestje.
