Biological Nurturing is instinctief borstvoeding geven, letterlijk vertaald: op een biologische manier voeden.
De laatste decennia is het doorgeven van kennis van moeder op dochter steeds ouderwetser geworden en steeds meer in onbruik geraakt. We zijn gaan leren op scholen en instellingen, in plaats van in onze eigen omgeving. En allerlei alledaagse dingen in onze moderne maatschappij worden opeens vanuit een wetenschappelijk oogpunt geanalyseerd in plaats van te vertrouwen en bouwen op eeuwenlange ervaringskennis. Met het verloren gaan van deze moeder-op-dochter-kennis is er ook een heel stuk kennis weggezakt over zwangerschap, baren en het geven van borstvoeding.
Borstvoeding geven is een kunstje dat je normaal gesproken afkijkt bij andere voedende moeders om je heen.
Een poosje geleden heeft Suzanne Colson opnieuw geschreven over instinctief borstvoeden. Naast de borstvoedingshoudingen die we onszelf aanleren vanuit beschrijvingen van anderen, is er ook een houding die vrouwen als instinctief aannemen als ze zonder nadenken hun baby (voor het eerst) borstvoeding willen gaan geven. En wat blijkt? Deze (eeuwenoude) houding is veruit het meest effectief, alle reflexen en instincten van moeder en kind blijken samen te komen waardoor deze houding op alle vlakken bijdraagt aan het soepel geven van de borstvoeding! Het is eigenlijk ook de houding waarin je je kindje voor het eerst op je buik neemt na de geboorte…
Afkijken
We krijgen het geven van borstvoeding tegenwoordig bijna niet meer mee in het dagelijks leven, in ieder geval lang niet meer zoals vroeger hier en nog steeds in vele andere culturen. Af en toe zie je wellicht ergens een vrouw die haar baby de borst geeft. Maar ze doet dit vaak zo onzichtbaar en discreet mogelijk en het wordt al als raar ervaren (in onze maatschappij) als je er per ongeluk een blik op werpt… We zien het dus niet veel meer, terwijl het een kunstje is dat je normaal gesproken afkijkt bij andere voedende moeders om je heen. En al van kleins af aan meekrijgt vanuit huis bij je broertjes en zusjes, neefjes en nichtjes en buurkindjes.
Het tot je nemen van logische stap-voor-stap instructies op papier is iets dat je vooral met je linkerhersenhelft doet, die staat voor logica en orderen. De rechterhersenhelft daarentegen, die belangrijk is bij gevoel, ‘in het moment zijn’, intuïtie en relaties, domineert juist vlak na de geboorte van je baby. Geen wonder dat het aanleggen van je baby aan de borst volgens een ingewikkelde instructie veel moeders het gevoel geeft dat borstvoeding geven moeilijk is.
Sommige gewoontes die we onszelf nu aanleren over borstvoeding lijken bovendien gebaseerd op veronderstellingen waar óf teveel óf te weinig over nagedacht is. Bijvoorbeeld dat een moeder zo rechtop mogelijk zou moeten zitten met haar baby horizontaal tegen zich aan op borsthoogte. Een rechtop zittende houding, of platte zijligging, zijn zo vlak na een bevalling nou niet meteen de fijnste houdingen om aan te nemen voor je lichaam, wanneer je bekken nog hartstikke zacht is en je billen beurs. En veel bewegingsvrijheid houd je ook niet over als je je baby zo met twee armen moet ondersteunen en begeleiden naar de borst.
Half-liggend
Naast aangeleerde houding bestaat er dus ook (logisch natuurlijk) een instinctieve houding die een verse moeder aanneemt bij het willen gaan voeden van haar baby. Deze instinctieve borstvoedingshouding is een half-liggende, onderuitgezakte houding. Dus niet kaarsrechtop of helemaal plat op je rug of zij, maar juist iets daar tussenin. Op een stapel kussens of tegen een andere (zachte) leuning aan bijvoorbeeld. Deze houding is eigenlijk ook de houding waarin je je kindje voor het eerst op je buik neemt na de geboorte. Een houding waarin je je kunt ontspannen, maar tegelijkertijd alert in de omgeving blijft en je kindje goed kunt bekijken.
Reflexen
Naast dat je als moeder deze houding als vanzelf aanneemt, zijn er nog meer aspecten die samenkomen. Zoals de reflexen van je baby. Een baby heeft een stuk of twintig aangeboren reflexen die hem vlak na de geboorte en nog weken en maanden erna, helpen om de borst te vinden. De baby kan bijvoorbeeld helemaal zelfstandig naar de borst van z’n moeder toe kruipen vlak na de geboorte en daar de tepel vinden. Je baby zal zelf op zoek gaan naar de borst en zet zich met z’n voetjes af tegen je buik om naar je borst toe te kruipen. Het afzetten met de voetjes in je buik stimuleert je baarmoeder en helpt om de placenta geboren te laten worden als een natuurlijke buikmassage. Je baby zal z’n oogjes openen en met z’n handjes grijpen naar de borst (de borst masseren wat helpt bij het opgang brengen van de borstvoeding) en z’n handje naar z’n mond brengen.
De baby heeft ook een reflex waarbij het z’n hoofdje optilt om zich te oriënteren en vervolgens een grote hap te maken op de goede plek. Hij zal z’n hoofdje oprichten en heen en weer bewegen, op zoek naar de tepel. De aanraking van z’n kin tegen de borst stimuleert hem om z’n mondje wijd te openen, waarna hij z’n tongetje omlaag en over z’n onderkaak steekt, aanhapt en begint te zuigen. De zwaartekracht helpt mee om een goede hap te stimuleren.
Het ongecontroleerd maaien van de armpjes en beentjes en het ‘hoofdbonken’ zijn dus opeens wel nuttig bij deze instinctieve borstvoedingshouding!
Jij en je baby zijn een team en intuïtief voelen jullie elkaar aan.
En ook de moeder heeft zo haar aangeboren instincten, zoals bijvoorbeeld dat (bijna) alle moeders zonder nadenken de voetzolen van de baby gaan strelen wanneer deze op haar buik ligt. Dit blijkt een actief zuigreflex bij de baby te triggeren.
Bij half-liggend voeden kan de baby bovendien niet aan de tepel gaan hangen en neemt de moeder zelf een minder verkrampte, meer ontspannen houding aan.
Zelf aanleggen
Je baby verleert het zelf aanleggen niet meteen na de geboorte, de reflexen blijven nog zeker een aantal weken aanwezig. Dus als het meteen na de geboorte niet lukt om je baby ongestoord bij je te laten drinken, dan kun je daar in de eerste periode na de geboorte ook nog gebruik van maken. Het is zelfs zo dat je jezelf en baby kunt ‘resetten’ als de borstvoeding in de eerste instantie niet goed lukt of pijnlijk is. Dit doe je door de baby opnieuw net zoals vlak na de geboorte zelf omhoog te laten kruipen en zichzelf aan te laten leggen in deze half-liggende houding.
Hoe doe je het?
- Ga lekker ontspannen achterover leunen op je bed of de bank.
- Maak de ruimte lekker warm en trek zelf weinig kleding aan. Beide borsten bloot is handig, maar het hoeft niet eens per se. Het kan helpen om je niet vlak van te voren te wassen, of enkel met water af te spoelen. Jouw geuren helpen de baby om de borst goed te kunnen vinden.
- Voor je baby is het ook fijn om zo min mogelijk aan te hebben. Naakt of alleen een luier bijvoorbeeld. Hoe minder er ‘in de weg zit’ hoe meer bewegingsvrijheid!
- Leg je baby op je bovenlichaam, met z’n buik op jouw buik. Dit huid-op-huid contact stimuleert de reflexen en de aanmaak van belangrijke stoffen zoals oxytocine bij zowel jou als je baby.
- Omdat jij achterover leunt, heeft je baby zelf meer bewegingsvrijheid en kan zo gaan liggen als voor hem het prettigst is. De zwaartekracht zorgt ervoor dat hij op z’n plek blijft zonder dat jij hem hoeft te ondersteunen.
- Zorg dat de wang van de baby in de buurt van je (ontblote) borsten is.
- Help hem zoveel als je wilt bij wat hij probeert te doen. Jullie zijn een team en intuïtief voel je je baby aan.
- Je mag je borst ondersteunen als je dat prettig vindt, het hoeft niet. Luister naar je gevoel en neem alle tijd. Het kan best even duren voordat je baby de borst vindt en zichzelf aanlegt, laat het maar gebeuren zoals het gaat.
- Ontspan en geniet van elkaar.
Oefening baart kunst
Hoe vaker je baby bij je drinkt, hoe meer jullie wennen en hoe makkelijker en vloeiender het wordt. Neem de eerste week en weken ruim de tijd om samen aan jullie borstvoedingsavontuur te beginnen. Zorg voor een ontspannen omgeving waar jij en je baby je alleen of voornamelijk hoeven te richten op elkaar en de borstvoeding. Het kan best dat het aanleggen de eerste weken nog wat langer duurt en de voedingen meer tijd in beslag nemen, maar je zult echt al snel gaan merken dat er ontwikkeling in zit. Het aanleggen, aanhappen en drinken zal steeds makkelijker en efficiënter gaan. Hoe meer tijd en ontspanning je aan het begin hebt/neemt, hoe eerder zich dit weer ‘terugbetaalt’. (En die ontspanning is ook fijn voor jouw herstellende lichaam!) Zo kunnen jullie samen nog heel lang veel plezier hebben van alle gemakken en voordelen die borstvoeding biedt!