Midden in de herfst is het tijd voor een mid-herfst seizoensfeest dat gaat over de intrede van de winter en de komst van het donker. Rond deze tijd worden er in verschillende culturen min of meer dezelfde soorten feesten gevierd. Zoals Allerheiligen, Allerzielen, ‘All Hallow’s Eve’ oftewel Halloween, maar ook Samhain (uitspraak: Saa-wen) en Sint Maarten.

Maar wat vieren we dan eigenlijk? En hoe kun je dat thuis een beetje leuk maken zonder dat er meteen zombies en bloed aan te pas komen?

Nieuwe maan

In de jaarcyclus van de seizoenen kun je de (aankomende) winter vergelijken met de fase van ‘nieuwe maan’. Een tijd van stilstaan, stilte, rust en naar binnen keren. Zoals de dieren zich terug trekken in hun holletjes om een winterslaap te gaan houden. En de sappen uit de bomen zich terug trekken en de bomen hun blaadjes loslaten. De bloemen uitbloeien en hun zaadjes uitstrooien voor de lente. De natuur keert naar binnen, laat los, ruimt op en gaat een fase van rust in. Maar het luidt ook het begin van een nieuwe cyclus in. Alles wordt nu los gelaten en opgeruimd, er wordt ruimte gemaakt voor bezinning en voor een nieuw begin. Er zijn dan ook culturen die dit als nieuw jaar vieren.

Een tijd van stilstaan, stilte, rust en naar binnen keren.

Sterven

Doordat het steeds donkerder wordt en er van alles in de natuur afsterft, worden we ons meer bewust van het sterfelijke. We voelen ons nauwer verbonden met de dood, ‘het hemelse’, de nacht en het donker. De natuur laat los en ruimt op. Dat kunnen wij ook doen. We nemen afscheid van alles wat geweest is, van de afgelopen zomer, maar ook van de overledenen. De laatste bloemen die bloeien kunnen we neerleggen bij de begraafplaats. En we kunnen herdenken met een kaarsje, om een lichtje in de duisternis te laten schijnen.

Loslaten

Het element van loslaten kun je ook gebruiken bij het winterklaar maken van je huis, zoals de dieren hun holletjes klaarmaken. Gooi je inrichting in de winterstand, met je gezicht naar de haard en je rug naar de openslaande deuren. De natuur maakt met het loslaten en opruimen, ruimte voor een nieuwe cyclus. En dit kun je vieren door bijvoorbeeld daarvoor geschikte (bloem)bollen en zaden alvast te planten in de tuin, nu de aarde nog zacht en niet bevroren is.

De natuur maakt met het loslaten en opruimen, ruimte voor een nieuwe cyclus

Naar binnen keren

Het naar binnen keren in onszelf, naar ons hart, biedt een mooie gelegenheid om aandacht te besteden aan onze hartenwensen. Voor onszelf en voor anderen. In ons hart voelen we ons het meest verbonden met het universum en alles om ons heen. We denken aan wat we leuk vonden van de afgelopen zomer en naar wat we wensen voor de toekomst.

Delen

Een feest vier je natuurlijk samen! Zeker als het koud en donker is, is het fijn om samen te zijn. Kruip dus gezellig met z’n allen bij elkaar rond de haard en deel je wensen en het lekkere eten met elkaar. Je kunt dit ook meenemen in je viering door te denken aan Sint Maarten (lees het verhaal onderaan dit artikel), die zijn mantel deelde met een arme bedelaar. En we zien tegenwoordig wel op Sint Maarten en met Halloween dat kinderen langs de deuren gaan om iets lekkers te halen. En symbolisch: om hun lichtje in het donker naar binnen in de huizen te brengen.

Hoe?

Seizoensfeesten gaan, zoals het woord al zegt, over de seizoenen; over de natuur en haar cycli. Bij seizoensfeesten zien we telkens natuurlijke elementen terugkeren. Eigenlijk altijd vier je een seizoensfeest met eten dat bij het seizoen hoort en met versieringen van dingen die je in de natuur vindt in het desbetreffende seizoen. Seizoensfeesten houden verband met de overgang tussen twee seizoenen of met het hoogtepunt van een seizoen. Dit seizoensfeest gaat over de overgang van herfst naar winter.

Kinderen gaan in het donker langs de huizen, om hun lichtje te delen en naar binnen te brengen

Eten dat erbij past zijn verwarmende soepen, zoals pompoensoep. Zelfgebakken appeltaart en perentaart, met fruit van de herfstoogst en kaneel. Mandarijnen. Zelfgebakken koeken met kaneel en andere herfstige en verwarmende kruiden zoals kardemom, gember, kruidnagel en steranijs. Verwarmende groenten zoals zoete aardappel, koolsoorten, ui, venkel. En het allerherfstigst zijn natuurlijk tamme kastanjes en allerlei soorten noten (hazelnoot, walnoot)!

Versieringen die passen zijn bijvoorbeeld ook kastanjes, gedroogde bladeren, gedroogd fruit, pompoenen, hazelnoten, eikeltjes, takken, hout (houten diertjes, gevonden stukjes hout, geurend hout) en natuurlijk kaarsjes.

Dit seizoensfeest gaat over een aankomende periode van rust, stilte en stilstaan. Kou vertraagt, alles gaat langzamer en trager in de winter. Vier het feest dus vooral op je gemak, ontspannen en rustig.

Wanneer?

Dit seizoensfeest kun je in 1 dag vieren, maar je kunt het dus ook een beetje uitspreiden. Allerheiligen wordt gevierd op 1 november en All Hallow’s Eve zoals het woord al zegt, op de avond ervoor op 31 oktober. Allerzielen is op 2 november. Samhain wordt tegenwoordig gevierd rond 1 november en van oudsher op 12 november. En Sint Maarten, waarop je je lichtje buiten laat schijnen, op 11 november.

Maak er dus gerust een fijne rustig-aan-feestweek van, bijvoorbeeld van 31 oktober t/m 11 november.

Tips om dit seizoensfeest te vieren

Ruim je huis en tuin op en maak ze winterklaar. Haal de laatste bloeiende bloemen naar binnen in een vaas en plant of zaai nieuwe bloemen, bollen en planten die daarvoor geschikt zijn. Zet je meubels in de winterstand en maak het gezellig. Steek de open haard aan en bijvoorbeeld wat wierook als je dat fijn vindt.

Breng een bezoek aan het graf van iemand die je dierbaar is. Ruim het eventueel op en maak het schoon. Breng er wat van je laatste bloemen, bijvoorbeeld herfstbloeiers zoals chrysanten, heen en zet er een kaarsje neer.

Bak een overheerlijke chocolade kastanje taart, met tamme kastanjes. Op de Wildplukwijzer kun je opzoeken waar je ze in de buurt zelf kunt vinden, dat maakt de taart natuurlijk extra lekker. En je hebt meteen een mooie gelegenheid voor een prachtige herfstwandeling.

Deel thuis met elkaar je hartenwensen, voor jezelf en voor anderen. Maak er een mooie tekening of knutsel van waarmee je je huis kunt versieren. Ook herfstige versiersels die je buiten hebt gevonden kun je een mooie plek geven, zoals kastanjes, gedroogde bladeren en eikeltjes. Bij de herfst horen ook de spinnetjes die overal hun webben maken, knutsel een (bontgekleurd) spinnenweb van een kastanje, satéprikkers en restjes wol. Tof om voor het raam te hangen!

Pompoenen! Hol ze uit, gebruik het vruchtvlees om warme, kruidige soep te maken en gebruik de schil om een lantaarn of lampion van te maken. Met wat ijzerdraad kun je ze aan een tak hangen, kaarsje erin en wandelen maar. Je kunt natuurlijk ook van andere materialen een lampionnetje maken.

Maak een feestwandeling met lampion in het donker en wandel dan langs een paar lieve mensen in de buurt om even je lichtje op ze te schijnen. Knutsel van te voren ook mooie hartenwensen voor hen, die je dan meteen aan ze kunt geven. Misschien wel met iets lekkers dat je zelf gebakken hebt erbij?! Want in plaats van bedelen aan de deuren, kun je ook brengen natuurlijk. En wellicht hebben zij ook wel iets lekkers om met jou te delen.

Knutsel een lampion van een pompoen en maak soep van het vruchtvlees, lekker warm als je weer thuis komt na je wandeling!

Bij thuiskomst in het donker steek je natuurlijk de kaarsen aan en kun je met z’n allen samen pompoensoep eten om weer op te warmen. Zelfgebakken brood of gepofte kastanjes erbij maakt het helemaal af. Haal tijdens het eten, mooie herinneringen op aan het afgelopen jaar of aan mensen of anderen die je mist.

Maak buiten een vreugdevuur. Een vuur brengt licht en warmte in de kou en het donker. En een vuur ruimt ook op. Verbrand wat takken uit de tuin (niet allemaal, laat ook wat liggen voor al wat leeft en zich wil verstoppen voor de winter!) en geurige kruiden. Je kunt ook hartenwensen verbranden in het vuur om ze ‘het universum’ in te sturen en uit te laten komen. Samen opwarmen en broodjes op stokjes afbakken boven het vuur.

En bovenal, koester het licht in jullie zelf en in jullie harten!

Het verhaal van sint Martinus

Er was eens, lang geleden, een zoon van een koopman. Hij heette Martinus en was soldaat in het Romeinse leger. Op een dag reed Martinus met een groep soldaten naar de grote stad. Het was een erg koude, gure en mistige dag. Martinus had zijn mantel goed om zich heen geslagen, zo had hij het heerlijk warm. Ze hadden haast, want ze wilden voor het donker binnen de stadsmuren zijn.

Toen ze bij de stadspoort aankwamen, ontdekte Martinus plotseling een man die beschutting zocht in een nis van de stadsmuur. Hij had geen schoenen en geen jas aan. Je kon aan hem zien dat hij het erg koud had. Martinus dacht even na, hij zou hem graag zijn warme mantel omslaan. Maar de mantel was zijn kostbaarste bezit en zonder mantel mocht hij de stadspoort niet in, want die hoorde bij zijn uniform. Wat kon hij nu doen? Hij kon die arme man daar toch niet zo achterlaten?

Opeens kreeg Martinus een goed idee. Ik geef hem de helft van mijn mantel, dan kan ik de andere helft zelf omgeslagen houden!
Met zijn zwaard sneed hij de onderste helft van zijn mantel af en gaf het aan de oude man. De arme man was heel blij, nu had hij beschutting tegen de kou. Maar nog voor hij Martinus kon bedanken, was deze al weggereden de stad binnen.

Die nacht zag Martinus de arme man in zijn droom, omhuld door een helder licht. De droom maakte diepe indruk op Martinus.

Toen de arme man de volgende morgen wakker werd, wilde hij Martinus graag gaan bedanken. Dit was het mooiste dat iemand hem ooit gegeven had.
In de stad vroeg de man op straat naar de soldaat op het witte paard, die gisteren de stad binnen gekomen was. De één wees hem de ene kant uit, de ander een andere kant.

Bij de poort van een mooi gebouw stond een weesmeisje te spelen op een fluit. Omdat ze zo bibberde van de kou, klonk haar lied nergens naar. De arme man wist hoe zij zich voelde. Hij pakte zijn stuk van de mantel en scheurde de helft eraf. Hij sloeg een stuk om haar schouders en de rest om zichzelf heen.

Hij ging verder, op zoek naar Martinus.
Op een plein zag hij een koopvrouw met appels en noten. Ze had een klein kindje op haar schoot dat moest huilen. “Och koopt u een appel van mij, dan kan ik een dekentje voor mijn kind kopen.” zei de vrouw tegen de arme man. De arme man wist hoe koud het kindje het had. Hij bedacht zich geen moment en scheurde nog een stuk van de mantel af. Hij kindje werd direct stil van het warme dekentje.

De arme man ging verder, op zoek naar Martinus.
Hij was nog nooit zo ver de stad in geweest. En toen hij bij het paleis aankwam, zag hij daar het witte paard van de soldaat staan. Een knecht was bezig om het paard te poetsen, maar van de kou liet hij de borstel telkens op de grond vallen. De arme man zag dat en wist hoe koud de knecht het moest hebben. “Hier”, zei de arme man. En hij scheurde het laatste stukje van de mantel in tweeën. “Wikkel dit doek om je hand en vertel me waar de eigenaar van het paard is.”

“Bedoelt u heer Martinus?”, vroeg de knecht. “Kijk, daar komt hij juist aan!”. De arme man liep met uitgestrekte armen op Martinus af en viel voor hem op zijn knieën. “Dank u heer, voor het stuk mantel dat u mij gegeven hebt.”

“Maar goede man, waar is de mantel gebleven?” vroeg Martinus. De arme man vertelde hem het hele verhaal, van het weesmeisje, van de koopvrouw met het kindje en van de knecht bij zijn paard. En daar stond hij nu, met het laatste stukje mantel in zijn hand.

“Dank u heer, dat ik eindelijk iets had om weg te geven.” zei de arme man nogmaals tegen Martinus. Martinus was verbaast hoe zijn mantel zoveel mensen had blij gemaakt. En zijn hart werd vervuld met liefde.

Met het feest van Sint Maarten, herinneren we ons Martinus, zijn mantel en de arme man. Met een lichtje lopen we door het donker om zo ons licht met anderen te kunnen delen in de donkere tijd van het jaar.

The post Seizoenfeest: Allerheiligen, Samhain, Halloween, Sint Maarten appeared first on OERmoeders van Nu.