Er is een mooi verhaal dat de essentie van Ubuntu vertelt:

“Op een dag kwam er een vreemdeling in een Afrikaans dorp. Hij bracht chocolade mee in een mooie mand, met een lint eraan. De vreemdeling bedacht een leuk spel voor de kinderen in het dorp: Hij legde de mand vol chocola onder een boom verderop en stelde voor dat de kinderen een wedstrijd konden doen. Hij tekende een lijn op de grond waarachter de kinderen moesten wachten tot hij een signaal gaf. Daarna mochten ze allemaal zo vlug mogelijk rennen en degene die als eerst bij de mand kwam zou de winnaar zijn en mocht alle chocola hebben. Hij liet de kinderen op een rij staan en gaf het startsein voor de wedstrijd.

‘Ik ben omdat wij zijn.’

Maar wat er toen gebeurde, dat had de vreemdeling nog nooit eerder gezien…

De kinderen pakten elkaars hand en renden allemaal als één groep naar de mand. Er was maar één winnaar… en dat waren alle kinderen samen. Ze deelden de chocolade in blijdschap met elkaar.

Toen de vreemdeling vroeg waarom de kinderen het spel zo hadden gespeeld zeiden ze hem: Ubuntu! Als de anderen verdrietig zijn, hoe kan ik dan blij zijn?”

Betekenis

De uitspraak Ubuntu is een soort afkorting uit de Xhosa-taal van ‘Umntu ngumntu ngabanye abantu’, wat zoveel betekent als: ‘Ik ben omdat wij zijn’. Een mens is pas mens in relatie tot andere mensen.

Het gedeelte wij zijn in de uitspraak omvangt twee belangrijke aspecten; die van eenheid en die van ondeelbare heelheid.

Verbinding

In Ubuntu maakt individualisme plaats voor innerlijke waardigheid. De eigenwaarde en de autonomie van de persoon zijn niet afwezig en worden niet over het hoofd gezien. Juist de individuele eigenschappen dragen bij aan de heelheid van het geheel. De individuele persoon en de gemeenschap hebben telkens hun eigen betekenis binnen het geheel, zij kunnen niet los van elkaar bestaan. Er is sprake van een groot onderling vertrouwen, respect en gemeenschappelijk resultaat. Het is een levensfilosofie om je menselijkheid vorm te geven.

Ubuntu behelst het diepgewortelde mensbesef dat wij allen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.

Ubuntu behelst het diepgewortelde mensbesef dat wij allen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, dat wij in essentie gevormd worden door onze compassie en openheid naar anderen. De Ubuntu-geest weet ‘Ik ben omdat wij zijn’ in plaats van onze westerse Descartes-overtuiging ‘Ik denk dus ik besta’.

Ubuntu is een weten van een universeel gedeeld verbond dat de gehele mensheid verbindt. Ubuntu wil zeggen één-zijn.

Groei

Ubuntu kan zich succesvol ontwikkelen wanneer er sprake is van een wederkerige bijdrage ten behoeve van een groter geheel, waarvan iedereen volwaardig deel uitmaakt.

Je staat open en bent toegankelijk voor anderen, je voelt je vertrouwd bij anderen omdat je samen het grotere geheel vormt, je bent allemaal een essentieel onderdeel van één geheel. En alleen vanuit onderlinge verbondenheid komen mensen tot groei en ontwikkeling.

De identiteit van ieder individu staat niet op zichzelf, de zin en zingeving van het leven evenmin. Het wij waarvan jij deel uitmaakt is bij zingeving van jouw leven voortdurend aanwezig.

5 pijlers

Ubuntu kent 5 pijlers:

1. Isintu
Het morele ‘zijn’. Waarom zijn wij op aarde? Interverwevenheid (interconnectedness’), vrijheid in verbondenheid.

2. Simunye
Wij zijn één, dus accepteren wij verschillen: diversiteit in gelijkwaardigheid.

3. Sosholoza
Wij leven als gemeenschap: dynamiek en saamhorigheid.

4. Ukisisa
Wij helpen elkaar: compassie en zorgzaamheid.

5. Ilima
Wij oogsten samen, de viering van ‘wij zijn’: dankbaarheid en verzoening.

In de praktijk

Ubuntu in de praktijk komt bijvoorbeeld tot uiting in iets samen doen met elkaar. En elkaar ruimte geven én helpen waar nodig.

Met eten en drinken kun je er voor zorgen dat alles wat op tafel komt geschikt is voor iedereen die erbij is. Ook als je dreumes erbij is, dan is alle eten en drinken ook geschikt voor hem om mee te doen. Hetzelfde geldt voor de kleuter en voor bijvoorbeeld de visite. (Oké oké, de poezen krijgen hun eigen bordje ja :-P)

Met z’n allen mee doen zorgt dus juist voor vermenigvuldigde (ipv gedeelde) vreugd.

Ook wonen kun je doen met z’n allen. Het huis is evenveel huis van iedereen die er woont. En het wonen behoort voor iedereen prettig te zijn. Als er iets is dat iemand verdrietig maakt, dat kan gaan over het gebruik van spullen of ruimtes, dan kun je zoeken naar een oplossing daarvoor, want dat kan nooit de bedoeling zijn. Het huis en de spullen zijn er om ons blij te maken en niet verdrietig.

Als iemand verdrietig is, dan kun je eerst knuffelen zodat iedereen zich weer comfortabel voelt. Pas daarna hoef je te bespreken wat er eigenlijk aan de hand is of was, en of en hoe we dat kunnen verhelpen.

Uniformiteit zit hem in de gedeelde (vermenigvuldigde) levensvreugd in plaats van regels, gradaties en niveaus.

Met spelen is het leuker als iedereen mee kan doen. En dan juíst op je eigen niveau, zodat je kunt bijdragen wat bij jou past, wat daardoor weer het meest waardevol is voor het spel en in het spelen.

Bij huishoudelijke taken, boodschappen doen en koken mag iedereen die wil meehelpen meedoen.

Bij activiteiten kun je elkaar helpen waar nodig. Activiteit en spel krijgen zo veel meer gelaagdheid, uitdaging en dynamiek. Je vormt een groep waarin verschillen minstens zo belangrijk zijn voor het uiteindelijke resultaat (de pret!). Uniformiteit zit hem in de gedeelde (vermenigvuldigde) levensvreugd in plaats van regels, gradaties en niveaus. En tegelijkertijd bieden de verschillen in niveau vaak juíst uitdaging tot ontwikkeling én mogelijkheid tot ontwikkeling omdat we elkaar helpen (te groeien). (En groeien doe je niet alleen van geholpen worden in je eigen ontwikkeling, maar óók van anderen helpen te ontwikkelen!)

Zelfreflectie

Stel jezelf eens de volgende vragen: Wat is de waarde van iets als je het voor jezelf houdt ten opzichte van het delen of zelfs weggeven? Brengt het meer vreugde als het in de kast heel blijft of als het met veel plezier gebruikt ten onder gaat? Is het leuker in je eentje of gezelliger met anderen, ook al hebben we allemaal een ander niveau? Is het erg dat iets verslijt of kapot gaat nadat er heel erg van genoten is of draagt de perfecte conditie meer bij aan je levensgeluk? Smaakt het lekkerder als alles voor jou is of is samen iets minder eten per persoon niet toch meer genieten uiteindelijk?

The post Ubuntu appeared first on OERmoeders van Nu.