Er is een mooi verhaal dat de essentie van Ubuntu vertelt:

“Op een dag kwam er een vreemdeling in een Afrikaans dorp. Hij bracht chocolade mee in een mooie mand, met een lint eraan. De vreemdeling bedacht een leuk spel voor de kinderen in het dorp: Hij legde de mand vol chocola onder een boom verderop en stelde voor dat de kinderen een wedstrijd konden doen. Hij tekende een lijn op de grond waarachter de kinderen moesten wachten tot hij een signaal gaf. Daarna mochten ze allemaal zo vlug mogelijk rennen en degene die als eerst bij de mand kwam zou de winnaar zijn en mocht alle chocola hebben. Hij liet de kinderen op een rij staan en gaf het startsein voor de wedstrijd.

‘Ik ben omdat wij zijn.’

Maar wat er toen gebeurde, dat had de vreemdeling nog nooit eerder gezien…

De kinderen pakten elkaars hand en renden allemaal als één groep naar de mand. Er was maar één winnaar… en dat waren alle kinderen samen. Ze deelden de chocolade in blijdschap met elkaar.

Toen de vreemdeling vroeg waarom de kinderen het spel zo hadden gespeeld zeiden ze hem: Ubuntu! Als de anderen verdrietig zijn, hoe kan ik dan blij zijn?”

Betekenis

De uitspraak Ubuntu is een soort afkorting uit de Xhosa-taal van ‘Umntu ngumntu ngabanye abantu’, wat zoveel betekent als: ‘Ik ben omdat wij zijn’. Een mens is pas mens in relatie tot andere mensen.

Het gedeelte wij zijn in de uitspraak omvangt twee belangrijke aspecten; die van eenheid en die van ondeelbare heelheid.

Verbinding

In Ubuntu maakt individualisme plaats voor innerlijke waardigheid. De eigenwaarde en de autonomie van de persoon zijn niet afwezig en worden niet over het hoofd gezien. Juist de individuele eigenschappen dragen bij aan de heelheid van het geheel. De individuele persoon en de gemeenschap hebben telkens hun eigen betekenis binnen het geheel, zij kunnen niet los van elkaar bestaan. Er is sprake van een groot onderling vertrouwen, respect en gemeenschappelijk resultaat. Het is een levensfilosofie om je menselijkheid vorm te geven.

Ubuntu behelst het diepgewortelde mensbesef dat wij allen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.

Ubuntu behelst het diepgewortelde mensbesef dat wij allen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, dat wij in essentie gevormd worden door onze compassie en openheid naar anderen. De Ubuntu-geest weet ‘Ik ben omdat wij zijn’ in plaats van onze westerse Descartes-overtuiging ‘Ik denk dus ik besta’.

Ubuntu is een weten van een universeel gedeeld verbond dat de gehele mensheid verbindt. Ubuntu wil zeggen één-zijn.

Groei

Ubuntu kan zich succesvol ontwikkelen wanneer er sprake is van een wederkerige bijdrage ten behoeve van een groter geheel, waarvan iedereen volwaardig deel uitmaakt.

Je staat open en bent toegankelijk voor anderen, je voelt je vertrouwd bij anderen omdat je samen het grotere geheel vormt, je bent allemaal een essentieel onderdeel van één geheel. En alleen vanuit onderlinge verbondenheid komen mensen tot groei en ontwikkeling.

De identiteit van ieder individu staat niet op zichzelf, de zin en zingeving van het leven evenmin. Het wij waarvan jij deel uitmaakt is bij zingeving van jouw leven voortdurend aanwezig.

5 pijlers

Ubuntu kent 5 pijlers:

1. Isintu
Het morele ‘zijn’. Waarom zijn wij op aarde? Interverwevenheid (interconnectedness’), vrijheid in verbondenheid.

2. Simunye
Wij zijn één, dus accepteren wij verschillen: diversiteit in gelijkwaardigheid.

3. Sosholoza
Wij leven als gemeenschap: dynamiek en saamhorigheid.

4. Ukisisa
Wij helpen elkaar: compassie en zorgzaamheid.

5. Ilima
Wij oogsten samen, de viering van ‘wij zijn’: dankbaarheid en verzoening.

In de praktijk

Ubuntu in de praktijk komt bijvoorbeeld tot uiting in iets samen doen met elkaar. En elkaar ruimte geven én helpen waar nodig.

Met eten en drinken kun je er voor zorgen dat alles wat op tafel komt geschikt is voor iedereen die erbij is. Ook als je dreumes erbij is, dan is alle eten en drinken ook geschikt voor hem om mee te doen. Hetzelfde geldt voor de kleuter en voor bijvoorbeeld de visite. (Oké oké, de poezen krijgen hun eigen bordje ja :-P)

Met z’n allen mee doen zorgt dus juist voor vermenigvuldigde (ipv gedeelde) vreugd.

Ook wonen kun je doen met z’n allen. Het huis is evenveel huis van iedereen die er woont. En het wonen behoort voor iedereen prettig te zijn. Als er iets is dat iemand verdrietig maakt, dat kan gaan over het gebruik van spullen of ruimtes, dan kun je zoeken naar een oplossing daarvoor, want dat kan nooit de bedoeling zijn. Het huis en de spullen zijn er om ons blij te maken en niet verdrietig.

Als iemand verdrietig is, dan kun je eerst knuffelen zodat iedereen zich weer comfortabel voelt. Pas daarna hoef je te bespreken wat er eigenlijk aan de hand is of was, en of en hoe we dat kunnen verhelpen.

Uniformiteit zit hem in de gedeelde (vermenigvuldigde) levensvreugd in plaats van regels, gradaties en niveaus.

Met spelen is het leuker als iedereen mee kan doen. En dan juíst op je eigen niveau, zodat je kunt bijdragen wat bij jou past, wat daardoor weer het meest waardevol is voor het spel en in het spelen.

Bij huishoudelijke taken, boodschappen doen en koken mag iedereen die wil meehelpen meedoen.

Bij activiteiten kun je elkaar helpen waar nodig. Activiteit en spel krijgen zo veel meer gelaagdheid, uitdaging en dynamiek. Je vormt een groep waarin verschillen minstens zo belangrijk zijn voor het uiteindelijke resultaat (de pret!). Uniformiteit zit hem in de gedeelde (vermenigvuldigde) levensvreugd in plaats van regels, gradaties en niveaus. En tegelijkertijd bieden de verschillen in niveau vaak juíst uitdaging tot ontwikkeling én mogelijkheid tot ontwikkeling omdat we elkaar helpen (te groeien). (En groeien doe je niet alleen van geholpen worden in je eigen ontwikkeling, maar óók van anderen helpen te ontwikkelen!)

Zelfreflectie

Stel jezelf eens de volgende vragen: Wat is de waarde van iets als je het voor jezelf houdt ten opzichte van het delen of zelfs weggeven? Brengt het meer vreugde als het in de kast heel blijft of als het met veel plezier gebruikt ten onder gaat? Is het leuker in je eentje of gezelliger met anderen, ook al hebben we allemaal een ander niveau? Is het erg dat iets verslijt of kapot gaat nadat er heel erg van genoten is of draagt de perfecte conditie meer bij aan je levensgeluk? Smaakt het lekkerder als alles voor jou is of is samen iets minder eten per persoon niet toch meer genieten uiteindelijk?

The post Ubuntu appeared first on OERmoeders van Nu.

Het langer thuisblijven bevordert de hechting met je kind.

Netwerk

Liedloff ziet mogelijkheden om hetzelfde in onze maatschappij te bereiken. Ze draagt aan een netwerk te creëren van ouders met kinderen, waarbij je samen en om de beurt op elkaars kinderen past en daarbij ook samen de huishoudelijke klusjes kan doen. Ideaal en gezellig toch? Samen sta je sterk en financieel is het ook aantrekkelijk. Het langer thuisblijven bevordert de hechting met je kind. Het is daarbij wel van belang dat je zelf zoveel mogelijk bij je baby blijft, zo kun je als verzorger direct inspelen op de behoefte van je kind. Daarnaast verzamel je mensen om je heen die medeverzorgers kunnen zijn.

Je kind zal vanzelf stapjes bij je vandaan doen, de wereld willen gaan ontdekken, en heeft dan een netwerk om zich heen van vertrouwde mensen. Je geeft je kind zo een extra goede basis mee waardoor kinderen meer zelfvertrouwen en onafhankelijkheid (kunnen) tonen. En omdat je het thuisblijven niet alleen doet, maar met andere ouders worden ook de sociale aspecten aangesproken. Jij als ouder kunt met andere ouders delen en uitwisselen en de kinderen spelen met (en leren van) elkaar.

Nog een voordeel voor je kind van een netwerk om je heen is het ervaren van meerdere opvoeders. Als je een veilig netwerk(je) weet te creëren zullen alle opvoeders een natuurlijke functie hebben. Bij buurvrouw Pien kun je terecht voor lekkere hapjes uit de moestuin, bij buurman Bart op de hoek voor yoga en bij oma Nan in de buurt om met de katten en geitjes te knuffelen. Kinderen krijgen hierdoor waardevolle bagage mee.

Kinderen krijgen waardevolle bagage mee.

Door contacten met rolmodellen leren ze hun sociale vaardigheden te ontwikkelen. Ze leren met conflicten omgaan, voor zichzelf op te komen, ze ontwikkelen een positief zelfbeeld, ze vormen een gezonde vorm van nieuwsgierigheid en onderzoekend gedrag, ze leren nuttig en behulpzaam te zijn, ze vormen een realistische kijk op mogelijkheden en het volwassen leven, et cetera, afhankelijk van wie je opneemt in je stam.

Meerwaarde

Aan al deze opvoedeisen kan bijna onmogelijk door alleen het gezin voldaan worden, hoe hard we ook ons best doen als ouders en broers/zussen. Verzorgers op een opvang en leraren op school kunnen natuurlijk ook goede invloed hebben maar die nemen alsnog in hun eentje alle benodigde taken voor hun rekening voor een doorgaans best grote groep kinderen.

Aan al deze opvoedeisen kan bijna onmogelijk door alleen het gezin voldaan worden, hoe hard we ook ons best doen als ouders en broers/zussen.

Het is echt anders met mensen die je direct en informeel om je heen hebt, die elk hun eigen plek hebben binnen de gemeenschap en die zich concentreren op hun eigen taak. Over het algemeen kunnen ze meer betrokken zijn en hebben ze ruimte voor meer persoonlijke aandacht waardoor je duurzamere en directere relaties kunt opbouwen. Ze kunnen direct het voorbeeld zijn in de praktijk, in plaats van in enkel de theorie. It takes a village to raise a child.

En ja, het kan een hele uitdaging zijn om zo’n netwerk te creëren in onze maatschappij. Met kennissen, vrienden en familie die door het hele land wonen. Echter, als je echt wilt, zul je zien dat er heel wat mogelijk is en dat er steeds meer mensen op zoek zijn naar dit verloren geluk, zoals de titel van het boek van Jean Liedloff luidt.

The post De voordelen van meerdere opvoeders appeared first on OERmoeders van Nu.

Nu

Onze westerse samenleving is daar tegenwoordig vaak niet (meer) op ingericht. Misschien speelt een kind buiten met buurkinderen of past oma een dagje op. Maar de verantwoordelijkheid in opvoeden en zorg ligt vooral bij de ouders. Net zoals op veel andere vlakken, zijn we het samendoen een beetje kwijtgeraakt. Mama’s zitten alleen thuis of kinderen zitten in een klas of op een opvang met een heleboel kinderen van dezelfde leeftijd en een enkele begeleider. Dat is jammer, maar er is in de samenleving gelukkig een sterke hernieuwde behoefte zichtbaar om samen de dingen te doen.

Kinderen (en volwassenen) hebben een instinctieve behoefte om deel uit te maken van een groep.

Buurtbewoners beginnen samen moestuinen, in een groepje vangen ouders elkaars kinderen op, er zijn ouder-cafe’s en participatie-kinderdagverblijven. Er zijn een stijgend aantal woongroepen (nee geen communes zoals in de jaren ’60) en zelfs hele eco-dorpen waar mensen weer samenwonen.

Ook als je niet meteen fysiek samen wilt gaan wonen zijn er mede door internet genoeg mogelijkheden om met elkaar te verbinden. Je kunt, via een app of via internet, spulletjes delen met mensen in de buurt en er zijn flexwerkplekken waar je kunt aanschuiven bijvoorbeeld. Ook zijn er tal van groepen online te vinden die zich organiseren rondom bepaalde gemeenschappelijke leefwijzen.

It takes a whole village…

Als ouder hoef je er niet alleen voor te staan. En je zou er ook niet alleen voor moeten staan! Omwana taba womoi, luidt een oud Afrikaans gezegde, wat zoiets betekent als: ‘een kind behoort niet tot een ouder of thuis alleen’. Een kind behoort niet tot maar één paar ouders of één huis, een kind is een kind van een gemeenschap. We zorgen met z’n allen voor elkaar. “It takes a whole village to raise a child.”

Een kind behoort niet tot maar één paar ouders of één huis, een kind is een kind van een gemeenschap.

Niet alleen voor het kind, maar ook voor de ouder kan dit vele voordelen hebben. Door taken te verdelen ontstaat er veel meer ruimte, voor jezelf en voor je kinderen. Je hoeft niet in je eentje alle ballen hoog te houden en alle facetten van het leven aan je kind aan te reiken. Er komt daardoor meer oog voor detail (iedereen focust zich op z’n eigen interesses waardoor er veel meer verdiepte diversiteit ontstaat!) en ruimte om een eigen levenspad te volgen, je interesses te verdiepen en talenten te ontwikkelen. Je krijgt de ruimte om je leven volwaardiger in te richten, voor jezelf en daarmee voor je omgeving. Je zult voldaner zijn omdat je niet alleen voor jezelf (of je kind) iets betekent, maar ook wezenlijk bijdraagt aan je omgeving zonder dat dat extra energie kost of extra verantwoordelijkheid met zich meebrengt.

The post Leven in een gemeenschap: Nu appeared first on OERmoeders van Nu.

Kennis en observatie

Kennis over baby’s gaat over van moeder op kind. En andere kinderen zien om zich heen hoe er voor de kleintjes gezorgd wordt. Er wordt door de ouderen en grote kinderen voor de hele kleintjes gezorgd zodat de (gezonde) ouders ander werk kunnen doen. Kinderen spelen alleen buiten en het hele dorp houdt een oogje in het zeil. Er is vanzelfsprekend open aandacht en er wordt veel geleerd door observatie.

Al duizenden jaren worden kinderen in gemeenschap opgevoed, onder de hoede van een stam, een dorp of een familie.

Door kinderen onderdeel te maken van het dagelijks leven van de gemeenschap, krijgen zij een gevoel van vertrouwen en eigenwaarde. Ze horen erbij en ze oefenen zo vast voor als ze zelf groot zijn. Dit gebeurt nog steeds in verschillende culturen, bijvoorbeeld bij de Yeguana-indianen, die nog steeds een grote inspiratiebron zijn voor velen. Jean Liedloff (antropologe) schreef er een boek over en merkte op dat we nog veel kunnen leren van dergelijke culturen. Het dragen van je kinderen en samen slapen is daar ook een belangrijk onderdeel van.

Praktisch

In een gemeenschap zijn de taken lichter omdat ze gezamenlijk worden gedaan, er blijft meer tijd over voor contact met jezelf. Er is meer ruimte om jouw eigen talenten te ontdekken, ontwikkelen en benutten. Je helpt waar nodig, maar ook waar je de meeste affiniteit mee hebt. Vaak zul je in de taken die je het leukst vindt, snel bedreven zijn. In de praktijk blijkt ook nog eens dat een natuurlijke taakverdeling ervoor zorgt dat meer mensen meer dingen doen waar ze bedreven in zijn en die ze leuk vinden, en bovendien dat er eigenlijk nooit taken blijven liggen die wel van belang zijn maar niemand wilde doen.

Steeds vaker neigen gezinnen weer naar meer leven in gemeenschap in onze cultuur. Hoe lastig het soms lijkt, het is mogelijk! Lees er hier over: Leven in een gemeenschap: Nu.

The post Leven in een gemeenschap: Vroeger appeared first on OERmoeders van Nu.